Архаг ядралын хам шинж нь урт хугацаанд маш их ядрах байдлаар илэрдэг нийлмэл өвчин юм. Уг өвчнийг мөн вирусийн дараах ядралын хам шинж, булчин өвдөлт энцефаломиелит (БӨЭ), архаг ядаргаа, дархлаа тогтолцооны хэвийн үйл ажиллагааны гажуудлын хам шинж гэж нэрлэдэг. Өвчний үед хүн маш ихээр туйлдах бөгөөд энэ өвчин олон сар, жилээр үргэлжлэх боломжтой. Олон төрлийн шинж тэмдгээр илэрдэг учраас архаг ядралын хам шинжийг ихэнх тохиолдолд буруу оношилж, эсвэл оношлох боломжгүй байдаг. Энэ өвчин 25-45 насны эмэгтэйчүүдэд хамгийн түгээмэл илэрдэг ч ямар ч үндэстний, нас, хүйс харгалзахгүйгээр уг өвчинд өртөх боломжтой юм.
Шалтгаан: Уг өвчний шалтгаан өдий хэр тодорхойгүй байна. Эрдэмтэд хэд хэдэн хүчин зүйлээс хамаараад хүн ийм өвчинд өртөх магадлалтай гэж үзжээ. Зарим тохиолдолд вирусийн халдвар авах, ойр дотнын хүнээ алдах зэргээр цочролд өртсөний дараа архаг ядралын хам шинж идэрдэг. Үүнээс гадна ямар нэгэн өвчин туссаны уршгаар, эс бөгөөс гэнэтхэн үүсэж болзошгүй байна. Зарим тохиолдолд архаг ядралын хам шинжийг сэтгэл гутралтай холбодог ч сэтгэл гутрал нь угтаа үүсгэгч хүчин зүйл болох уу, аль эвсэл хам шинжийн үр дагавар болж илрэх үү гэдэг нь аанай л тодорхойгүй юм.
Шинж тэмдэг: Энэ өвчний шинж тэмдэг, хүнд хөнгөнийг тодорхойлоход амаргүй боловч архаг ядралын хам шинжийн үндсэн шинж тэмдгийг дараах байдлаар ангилах боломжтой:
- Хамгийн багадаа зургаан сарын турш туйлын ихээр ядрах
- Мартамхай болж анхаарал сарних
- Хоолой торох
- Тунгалгийн зангилаа улцайх
- Булчин, үе улайсаж хавдахгүй ч өвдөх
- Унтсан ч амарсан шинжгүй босох
- Толгой өвдөх
- Булчин ядрах, хөнгөхөн дасгал хийсэн ч тэсэлгүй зовуурилах гэх мэт
Архаг ядралын хам шинжтэй хүмүүс ажлаасаа уйдаж, дуртай зүйлээ ч сонирхохоо болих агаад тухайн хүнд гутарч түгших шинж тэмдэг илэрнэ. Ийм өвчтэй хүмүүсийн экзем, астма зэрэг харшлын урвалтай өвчин хүндрэх талтай.
Та маш ихээр ядарч, эс бөгөөс дээр дурдсан шинж тэмдгээс наанадаж дөрөв нь зургаан сараас дээш хугацаатайгаар ажиглагдаж байвал эмч таныг архаг ядралын хам шинжтэй байж болно гэж оношлох боломжтой. Гэвч ужгирсан ядралт нь бамбай, бөөрний дээд булчирхайн идэвх багасах, цус багадах зэрэг бусад өвчний үед илэрч болох тул урьдаар ийм өвчин туссан эсэхийг нягтална.
Эмч таныг биеийн ерөнхий үзлэгт хамруулж, сэтгэл түгшилт мэтийн сэтгэл зүйн эмгэг бий эсэхийг тогтоох сорил явуулж болзошгүй. Цаашлаад өвчин үүсгэгч шалтгааныг илрүүлж чадаагүй тохиолдолд цусны шинжилгээ авч болно. Танд илэрч буй шинж тэмдэг дээр дурдсантай дүйж байвал архаг ядрал тусжээ гэсэн онош тавих боломжтой. Архаг ядралыг оношлох тусгай арга үгүй тул оношоо баталгаажуулахад тодорхой хугацаа зарцуулж магадгүй юм.
Зөвлөгөө: Та архаг ядралын хам шинж өвчтэй бол сульдаж, эрч хүчгүй болно. Ийм тохиолдолд та амьдралын хэв маягаа өөрт аятай тухайгаар зохицуулснаар өвчнөө даван туулах боломжтой. Энэ өвчнөөс ангижрахын тулд та дараах арга хэмжээг авч болно:
- Ажил, амралтын цагаа сайтар хуваарилах
- Үечилсэн дасгалууд хийвэл ашигтай байж болох талтай. Дасгалынхаа ачааллыг 7 хоногоор нэмэгдүүлэх
- Өөртөө бодитой зорилго тавих
- Хоол хүнсээ өөрчил. Тэр дундаа кафейн агуулсан ундааны хэрэглээг багасгах
- Стрессээ бууруулах
- Ганцаардахгүйн тулд санаа нэгтэй хүмүүстэй нийлж нэгд