Филиппиний Агусан бүс нутагт орших Манабо нутгийн уугуул иргэд үер, усны өндөр түвшин, хар салхинд тэсвэртэй хөвөгч байшингуудад амьдардаг. Тэдний амьдралын хэв маяг тэр чигтээ уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэлтэй байгалийн аюулд дасан зохицох философи юм.
Агусан гэх энэхүү намгархаг бүст цаг уурын өөрчлөлт орон нутгийн хүн амын өдөр тутмын амьдралыг тасалдуулдаг байна. Сүүлийн жилүүдэд үер, борооны улирал нь бүх л жилийн турш үргэлжилдэг болсон бөгөөд шуурга, хар салхины хүч эрс нэмэгджээ. Гэвч Манобо овог усан дээрх амьдрах урлагийг чадамгай эзэмшсэн. Тэдний уламжлалт хулсан байшингууд усан дээр хөвж, хар салхи, шуурга, үерт тэсвэртэй байдаг. 60 жилийн өмнө баригдсан эдгээр хулсан байшингууд нь устай хамт урсах, намгархаг газрын байгаль орчны өөрчлөлтөд маш сайн дасан зохицох зориулалттай байв. Гэтэл өнөөдөр Манобо овог өдөр алгасалгүй өөрчлөлттэй тулгарч байна. Усны түвшин 10 метр хүртэл өөрчлөгдөж болох бөгөөд үерийн улирал тогтворгүй болсон тул ард иргэд урьдчилан таамаглах аргагүй.
Манобо овгийн удирдагчдын нэг Маритес Бабанто хэлэхдээ түүнийг төрснөөс хойш намгархаг газрын хэмжээ эрс багассан гэв. “Намайг хүүхэд байхад Агусан бүс намаг ихтэй байсан. Намайг гэрлэх үед дэлхийн дулаарлаас болж маш их өөрчлөлт гарсан. Намаг ширгэж, шуурга улам хүчтэй болж, амьдарч буй орчныг маань өөрчилсөн” гэж ярьжээ.
Агусан нутгийн тусгай хамгаалалттай газрын дарга Шеррилин Васкезийн хэлж байгаагаар уг өөрчлөлтийн өөр нэг захирч чадахгүй хүчин зүйл нь ширүүн усны ургамлын эрс өсөлт юм. “Ард иргэдийн амьдралд энэ усны ургамлын өсөлт нь үнэхээр хүндээр туссан. Ялангуяа усны өдрүүдэд их саад болдог” хэмээн үргэлжлүүлэв. Тосгоны оршин суугчид заримдаа нуурын энэхүү ургамлаар бүрхэгдсэн хязгаарлалтаас болж өөр хэсэгт нүүхээс өөр аргагүй болдог. Үүнийгээ ч дагаад овгийн иргэд хөвөгч байшингуудаа олсоор ядах юмгүй шинэ газар чирч явж дасчээ.
Агусан нутаг дахь Панлабухан нуурын Манобогийн ахлагч Дату Рейес усны гиацинт дэлбэрч буй өөр нэг асуудал нь тэдний адар тутмын амьдралд ноцтой нөлөөлж байгааг хүлээн зөвшөөрч байна. “Энэ нь бидний загасны торыг сүйтгэж байгаа бөгөөд бид тэдгээрийг засахын тулд чадах бүхнээ л хийдэг” гэж тэр хэлэв. Усны гиацинт нь дэлхийн байгаль орчны томоохон асуудал бөгөөд усан зам, гол мөрнийг боогдуулж, өргөн хэмжээний үер үүсгэдэг тул тэдгээрийг шийдэхэд хэцүү байдаг.
Манобо омгийнхон ийнхүү байгаль орчин нь хурдацтай өөрчлөгдөж байгаа хэдий ч усан дээрх амьдралын хэв маягаа хадгалахыг хичээсээр байна. Тэд өөрсдийгөө намгийн манаачид гэж үздэг бөгөөд хойч үедээ нутгийнхаа байгаль орчныг хадгалан үлдээдэг уламжлалт сүсэгтэй. Гэвч тэдний даалгавар улам бүр хэцүү болсоор. Бид уур амьсгалын өөрчлөлтийн үнэнийг мэдэрч байна. Газар ус болж, ус нь газар боллоо гэх мэт сэтгэгдлийг хэлж байгаа юм.
Бэлтгэсэн дадлагажигч оюутан – Э.Номин