Нар шингэх үеийн үзэсгэлэнт Улаанбаатарыг гайхсаар олон хүний мэлмий, сонорыг мялаасан “Тамгагүй төр” жүжгийг үзэхээр Драмын театрыг зорив.
Бид ер урлаггүйгээр, хөгжимгүйгээр, шүлэггүйгээр хаа хүрэх бол гэсэн бодол толгойд эргэлдсээр жүжгийг дуусгаснаа эхэнд тэмдэглэе.
I
Аливаа бүтээл төрөх, түүнийг амилуулах, үзэгчдийн сэтгэлд үлдээх, хоногшуулах гэдэг өчүүхэн миний санаанд үл багтам нүсэр зүйл гэдгийг энэ жүжгийн найруулга, дүр, тайзны хөдөлгөөн, хэлэх үгс ойлгуулав. Магадгүй том дэлгэц биш драмын театрын тайзнаас л тавилтгүй, таслалгүй, баггүй, үнэн өгүүлэмжийг харах боломжтой мэт. Үг алдлаа гээд дахиж тоглохгүй, үйлдлээ буруу хийлээ гээд шинээр эхэлдэггүйн цаана хэчнээн олон удаагийн алдаа оноо, хөлс хүч, нулимс, шантрал, амьдрал байгаа гэдгийг үнэлшгүй.
II
Маргаашийн өөхнөөс өнөөдрийн уушги гэгчийн үлгэрээр эрх мэдлийн төлөө харалган болсон эцэг үрийн заяаг түшин хаан суухыг хүснэ. Гэвч хүн хараагүй ч хорвоо түүний үйлийн үрийг хариулан тарчлаана. Азгүй хувь тавилант үрийн дүрийг бүтээсэн Ш.Доржсүрэн гуай энэ жүжгийг илүү гаслантай болгож байлаа. Дүрд орох, тэндээ амьдарна гэдэг л ийм бахдам байдаг гэмээр.
Дараагийн онцолж, гайхуулмаар олон дундаас их хатан Цэцэрийн дүрийг бүтээсэн Уранчимэг гавьяатыг шүтэн биширснээ заавал энд бичье. Хааны их хатан хэдий ч Түшмэл Эгэрэгээс нуган үртэй болсноор түүний хувь заяаг харанхуй нөмөрнө.
Магадгүй төрсөн үрийнхээ үхлийг үзэхээс илүү зовлон эх хүнд үгүй биз…
Тиймдээ ч түүний жүжиглэлтээс зовлон шаналал, зориг тэвчээр, цөхрөл, тамиргүйдэлийг хэдэнтээ харав, хэдэнтээ гуниглав. Аргагүй л гавьяат хүнээс ийм зүйлийг мэдрэх ёстой байлгүй дээ гэж шүүрс алдав би…
Урлаг, уран сайхнаар аялуулсан “Тамгагүй төр” дотор Хүннү гүрний хаанаас хэвтүүлүүд хүртэлх түмэн гоё зүйлс байвч үзэгч танд олон үг унагахыг үл хүслээ. Магад та өөрөө л эл бүтээлийг бишрэх, голох эсэхээ шийдэх буй...